Lojik kapılar
VE (AND) kapısı
Şekil (a)’daki sembolle gösterilen VE kapısı, şekil (b) de gösterilen doğruluk tablosundaki işlemleri gerçekleştirmektedir. VE kapısının gerçekleştirdiği çarpma işlemi . veya * işareti ile gösterilir ve kapının yaptığı işlem Q=A*B şeklinde tanımlanır. Normal çarpma işleminin gerçekleştirildiği VE işleminde, giriş değişkenlerinin her hangi birinin 0 değerini alması ile çıkış 0 değerini alırken, girişlerin hepsinin 1 olması durumunda çıkışta 1 değerini alır. Bu durum giriş değişkeni ikiden fazla olan VE kapıları içinde geçerlidir. (Q=A*B*C)
A B
Q
0 0
0 1
1 0
1 1
0
0
0
1
VEYA (OR) kapısı
VEYA (OR) işlemine tabi tutulan A ve B değişkenleri, aşağıda görülen doğruluk tablosundaki işlemleri gerçekleştirir. VEYA işleminin diğer toplama işlemlerinden farkı, iki değişkenli sistemde her iki girişin 1 olması durumunda çıkışın 1+1=1 olmasıdır. Q eşit A veya B olarak ifade edilen çıkış ifadesinin 1 olması için, girişlerden herhangi birinin 1 olması yeterlidir.
A B
Q
0 0
0 1
1 0
1 1
0
1
1
1
DEĞİL (NOT) kapısı
DEĞİL işlemi VE, VEYA işlemlerinden farklıdır. Tek giriş ve tek değişkenle gerçekleştirilir. Mesela A değişkeniyle işlem yapılacaksa NOT işlemi sonucu Q=A' olarak tanımlanır ve A üzerindeki ( ' ), değili (barı) olarak tanımlanır. Şekildeki doğruluk tablosundan da anlaşılabileceği gibi değişken yalnızca iki değerden birini alabilir: A=1 veya A=0. DEĞİL işlemi ‘tersi’ veya ‘tümleyeni’ olarak ta tanımlanır aşağıda gösterilen DEĞİL kapısı sembolünde kapı her zaman tek girişe sahiptir ve çıkış girişin tersidir.
A
Q
0
1
1
0
VEDEĞİL (NAND) kapısı
Lojikte yaygın olarak kullanılan diğer bir kapı VE ile DEĞİL kapılarının birleşmesiyle oluşan VEDEĞİL (NAND)kapısıdır. Bu kapıda girişlerin her hangi birinin ‘0’ olması durumunda çıkış ‘1’ olmaktadır. Girişlerin tümü ‘1’ olduğu zaman ise çıkış ’0’ olmaktadır.
A B
Q
0 0
0 1
1 0
1 1
1
1
1
0
VEYADEĞİL (NOR) kapısı
VEYA ve DEĞİL kapılarının birleşiminden oluşan VEYADEĞİL kapısı VEYA kapısının gerçekleştirirdiği işlemin tersini yapar. VEYADEĞİL kapısında girişlerden herhangi birinin ‘1’ olması durumunda çıkış ‘0’ olmaktadır. Girişlerin hepsi ‘0’ ise çıkış ‘1’ olur.
A B
Q
0 0
0 1
1 0
1 1
1
0
0
0
ÖZELVEYA (XOR) kapısı
ÖZELVEYA kapısında iki giriş ve bir çıkış bulunur. Bu kapıda giriş değişkenleri birbirinin aynı olması durumunda (A=0 ve B=0 veya A=1 ve B=1) çıkış ‘0’ (Q=0), giriş değişkenlerinin farklı olması durumunda (A=1 ve B=0 veya A=0 ve B=1) ise de çıkış ‘1’ (Q=1) olur. (Q=AB'+A'B)
A B
Q
0 0
0 1
1 0
1 1
0
1
1
0
ÖZELVEYADEĞİL (XNOR) kapısı
ÖZELVEYADEĞİL Kapısı ÖZELVEYA kapısı gibi iki giriş ve bir çıkışa sahiptir ve ÖZELVEYA kapısının tersi işlem yapar. Bu kapıda giriş değişkenlerinin aynı değeri alması durumunda çıkış değeri lojik ‘1’ farklı olması durumunda lojik ‘0’ değerini alır.
A B
Q
0 0
0 1
1 0
1 1
1
0
0
1
http://www.elektronikekibi.com/kubilay/lojikkapilar.html
Lojik kapılar
VE (AND) kapısı
Şekil (a)’daki sembolle gösterilen VE kapısı, şekil (b) de gösterilen doğruluk tablosundaki işlemleri gerçekleştirmektedir. VE kapısının gerçekleştirdiği çarpma işlemi . veya * işareti ile gösterilir ve kapının yaptığı işlem Q=A*B şeklinde tanımlanır. Normal çarpma işleminin gerçekleştirildiği VE işleminde, giriş değişkenlerinin her hangi birinin 0 değerini alması ile çıkış 0 değerini alırken, girişlerin hepsinin 1 olması durumunda çıkışta 1 değerini alır. Bu durum giriş değişkeni ikiden fazla olan VE kapıları içinde geçerlidir. (Q=A*B*C)
| A B | Q |
| 0 0 0 1 1 0 1 1 |
0 0 0 1 |
VEYA (OR) kapısı
VEYA (OR) işlemine tabi tutulan A ve B değişkenleri, aşağıda görülen doğruluk tablosundaki işlemleri gerçekleştirir. VEYA işleminin diğer toplama işlemlerinden farkı, iki değişkenli sistemde her iki girişin 1 olması durumunda çıkışın 1+1=1 olmasıdır. Q eşit A veya B olarak ifade edilen çıkış ifadesinin 1 olması için, girişlerden herhangi birinin 1 olması yeterlidir.
| A B | Q |
| 0 0 0 1 1 0 1 1 |
0 1 1 1 |
DEĞİL (NOT) kapısı
DEĞİL işlemi VE, VEYA işlemlerinden farklıdır. Tek giriş ve tek değişkenle gerçekleştirilir. Mesela A değişkeniyle işlem yapılacaksa NOT işlemi sonucu Q=A' olarak tanımlanır ve A üzerindeki ( ' ), değili (barı) olarak tanımlanır. Şekildeki doğruluk tablosundan da anlaşılabileceği gibi değişken yalnızca iki değerden birini alabilir: A=1 veya A=0. DEĞİL işlemi ‘tersi’ veya ‘tümleyeni’ olarak ta tanımlanır aşağıda gösterilen DEĞİL kapısı sembolünde kapı her zaman tek girişe sahiptir ve çıkış girişin tersidir.
| A | Q |
| 0 1 |
1 0 |
VEDEĞİL (NAND) kapısı
Lojikte yaygın olarak kullanılan diğer bir kapı VE ile DEĞİL kapılarının birleşmesiyle oluşan VEDEĞİL (NAND)kapısıdır. Bu kapıda girişlerin her hangi birinin ‘0’ olması durumunda çıkış ‘1’ olmaktadır. Girişlerin tümü ‘1’ olduğu zaman ise çıkış ’0’ olmaktadır.
| A B | Q |
| 0 0 0 1 1 0 1 1 |
1 1 1 0 |
VEYADEĞİL (NOR) kapısı
VEYA ve DEĞİL kapılarının birleşiminden oluşan VEYADEĞİL kapısı VEYA kapısının gerçekleştirirdiği işlemin tersini yapar. VEYADEĞİL kapısında girişlerden herhangi birinin ‘1’ olması durumunda çıkış ‘0’ olmaktadır. Girişlerin hepsi ‘0’ ise çıkış ‘1’ olur.
| A B | Q |
| 0 0 0 1 1 0 1 1 |
1 0 0 0 |
ÖZELVEYA (XOR) kapısı
ÖZELVEYA kapısında iki giriş ve bir çıkış bulunur. Bu kapıda giriş değişkenleri birbirinin aynı olması durumunda (A=0 ve B=0 veya A=1 ve B=1) çıkış ‘0’ (Q=0), giriş değişkenlerinin farklı olması durumunda (A=1 ve B=0 veya A=0 ve B=1) ise de çıkış ‘1’ (Q=1) olur. (Q=AB'+A'B)
| A B | Q |
| 0 0 0 1 1 0 1 1 |
0 1 1 0 |
ÖZELVEYADEĞİL (XNOR) kapısı
ÖZELVEYADEĞİL Kapısı ÖZELVEYA kapısı gibi iki giriş ve bir çıkışa sahiptir ve ÖZELVEYA kapısının tersi işlem yapar. Bu kapıda giriş değişkenlerinin aynı değeri alması durumunda çıkış değeri lojik ‘1’ farklı olması durumunda lojik ‘0’ değerini alır.
| A B | Q |
| 0 0 0 1 1 0 1 1 |
1 0 0 1 |
http://www.elektronikekibi.com/kubilay/lojikkapilar.html
             |